Proof Of Stake (PoS) là gì?

Proof Of Stake là gì? #

Proof Of Stake (PoS – bằng chứng cổ phần) là một cơ chế đồng thuận của Blockchain, cho phép người dùng kiếm được phần thưởng từ việc xác thực giao dịch và tạo khối trên Blockchain.

PoS đơn giản là người dùng tham gia đặt cược (Stake) 1 số lượng tài sản nhất định để trở thành người xác thực (Validator) của Blockchain. Hiện tại, PoS đã trở thành cơ chế đồng thuận phổ biến cho các mạng blockchain hiện nay.

PoS hoạt động như thế nào? #

PoS không có các thợ đào (miners) mà thay vào đó là Validator. Để trở thành Validator, nút mạng (node) phải stake 1 lượng token vào nền tảng blockchain như một khoản cổ phần. Cổ phần càng lớn thì cơ hội cho node đó được chọn để tạo khối và xác thực giao dịch càng cao. Có hai phương pháp phổ biến được dùng để chọn Validator:

• Lựa chọn khối ngẫu nhiên (Randomized Block Selection): Bằng cách tìm kiếm các Validator có Hashrate thấp nhất cùng với các khoản stake cao nhất.
• Lựa chọn tuổi đồng tiền (Coin Age Selection): Bằng cách lựa chọn các node dựa trên thời gian các token của họ đã được stake. Tuổi của coin được tính bằng số ngày của coin được stake nhân với số lượng của chính nó. Sau khi các node đã tạo được một block, tuổi của coin được đặt lại về 0 và họ phải đợi 1 khoảng thời gian nhất định để có thể tạo block mới, điều này ngăn chặn việc các node có cổ phần lớn thống trị blockchain.

Sau khi một node được chọn, Validator sẽ xác minh giao dịch bên trong block có hợp lệ hay không. Sẽ có sự kiểm tra giữa các node, nếu hầu hết các node chấp thuận, block đó sẽ trở thành một phần của blockchain. Sau đó, Validator đó sẽ nhận được phí giao dịch như một phần thưởng (thường sẽ là coin).

Ưu điểm và nhược điểm của PoS #

Ưu điểm #

• Tiết kiệm năng lượng, chi phí phần cứng: PoS tiết kiệm rất nhiều năng lượng, chí phí vì chỉ cần 1 máy tính là có thể tạo node và tham gia stake vào mạng lưới mà không cần sức mạnh tính toán từ các “dàn trâu”.
• Khả năng mở rộng tốt: Không cần đến các dàn máy tính mạnh mẽ màchỉ cần một máy tính có internet và online 24/24 là bạn đã có thể tham gia khai thác tiền mã hóa. Việc thêm các node vào mạng blockchain rẻ, đơn giản và dễ tiếp cận với người dùng hơn.
• Tính bảo mật cao: Khả năng tấn công 51% lên mạng lưới PoS khó khăn hơn đối với các coin . Đặc biệt nếu các node cố tình xác nhận các giao dịch phi pháp, họ sẽ bị trừ đi phần lớn tài sản đang nắm giữ.
• Tính linh hoạt: Nếu node được chọn để làm validator cho block tiếp theo không có mặt trong một khoảng thời gian xác định, thì Proof of Stake sẽ chọn ra các node dự trữ khác có sẵn để ngăn việc treo xử lý

Nhược điểm #

• Rủi ro về lợi nhuận đầu tư: Việc 1 dự án tăng hoặc giảm giá phụ thuộc vào nguồn cung token của dự án đó. Với việc stake vào các validator đã giúp giảm tối thiểu nguồn cung nhưng không chắc chắn giá token sẽ tăng trong suốt quá trình stake. Nhiều Blockchain khi user muốn unstake phải tốn 1 khoảng thời gian, điều này làm user khó trở tay kịp với các cú sập mạnh của thị trường.
• Bảo mật kém với các dự án vốn hóa thấp: Khả năng bị tấn 51% với các dự án vốn hóa thấp là rất lớn. Kẻ gian có thể lợi dụng việc này để mua hơn 50% số token và chiếm lấy quyền kiểm soát mạng lưới ngoài ra cũng có cơ hội lạm dụng quyền lực.
• Ưu tiên số lượng stake lớn: Với số lượng stake lớn hơn sẽ giúp Validator có nhiều cơ hội được chọn để xử lí giao dịch nhiều hơn, tạo ra vấn đề xoay quanh việc ưu tiên.

So sánh PoS và PoW (Proof Of Work) #

	Proof of Stake (PoS)	Proof of Work (PoW)
Ảnh hưởng môi trường	Bảo vệ môi trường	Gây ảnh hưởng đến môi trường
Tiêu hao năng lượng	Tiết kiệm năng lượng	Tiêu tốn nhiều năng lượng
Khả năng mở rộng	Khả năng mở rộng cao	Khả năng mở rộng thấp
Lợi nhuận đến từ đâu?	Đến từ phí giao dịch	Đến phần thưởng tạo khối
Cách tạo 1 block trong blockchain	Các Validator được xác định một cách ngẫu nhiên hoặc dựa trên lượng tiền đã stake sau đó họ sẽ xử lý giao dịch và tạo block	Các Miners cạnh tranh nhau để giải thuật toán phức tạp bằng cách sử dụng sức mạnh tính toán từ dàn máy tính.
Ai là người được xác thực/khai thác các block	Những người stake càng nhiều tiền càng có nhiều cơ hội xác thực các block mới	Sức mạnh tính toán càng cao khả năng xác thực block mới càng lớn.
Thiết bị khai thác	Một máy tính kết nối internet 24/24 hoặc di động	Dàn máy tính chuyên nghiệp với cấu hình cao